“ คอนกรีตบล็อก เป็นวัสดุก่อสร้างที่เป็นที่สุดในหลากหลายรูปแบบ ทั้งมีราคาถูกที่สุดในบรรดาวัสดุก่อสร้างทั้งหมด และทั้งอัปลักษณ์ที่สุดด้วยพื้นผิวหน้าที่หยาบ สากและขรุขระ แต่สถาปนิกก็ไม่ควรมองข้ามคุณลักษณะที่ดีของคอนกรีตบล็อกไป เพราะเพียงเสริมความแข็งแกร่งให้กับบล็อกด้วยเหล็กเส้น คอนกรีตบล็อกอาจกลายเป็นวัสดุก่อสร้างชนิดใหม่ที่มีความแข็งแรง ทนทาน และดูสวยงามเกินราคา เหมาะสมเป็นอย่างยิ่งกับสถาปัตยกรรมแนวใหม่ในยุคปัจจุบัน ”   Frank Lloyd Wright

     คอนกรีตบล็อก เป็นวัสดุที่สถาปนิกส่วนใหญ่เลือกใช้กับงานก่อสร้างในส่วนที่ไม่สำคัญและมองไม่เห็น เช่น ผนังใต้ถุนอาคาร หรือผนังห้องเก็บของ เป็นต้น และหากยามใดที่คอนกรีตบล็อกแสดงตัวโผล่พ้นออกมาจากตัวอาคาร ก็มักจะต้องถูกฉาบปูนและทาสีในทันทีทุกครั้งไป เพราะรูปลักษณ์ที่หยาบกระด้าง สากและขรุขระ ไม่สวยงาม ไม่เป็นที่น่าประทับใจต่อผู้พบเห็น

     แต่ Frank Lloyd Wright กลับมีแนวคิดตรงกันข้ามกับสถาปนิกในยุคนั้น เขามองเห็นคุณลักษณะด้านดีของคอนกรีตบล็อกที่มีเสน่ห์ดึงดูดน่าสนใจ Wright เห็นว่าหากเขาดึงเอาความเป็นตัวตนของคอนกรีตบล็อกออกมาได้ วัสดุชนิดนี้จะกลายเป็นวัสดุที่สามารถแสดงความงดงามที่สุดในงานสถาปัตยกรรมได้เช่นกัน

     Wright ใช้จินตนาการสร้างสรรค์ รวมเข้ากันกับประสบการณ์ที่มีอยู่ เปลี่ยนแปลงคอนกรีตบล็อกที่ดูน่าเกลียด และเป็นวัสดุที่มักถูกเลือกใช้ในการก่อสร้างโรงงานอุตสาหกรรม ให้กลายเป็นวัสดุที่มีค่า มีราคา ดูอบอุ่น และเหมาะสมที่จะใช้ในการก่อสร้างบ้านพักอาศัย

     Biography ครั้งนี้ขอนำเสนอสถาปัตยกรรมบ้านคอนกรีตบล็อก แบบ Frank Lloyd Wright ในช่วงระหว่างปี 1923-4

     บ้านพักอาศัย 3 หลังในนคร Los Angeles ถือเป็นผลงานสถาปัตยกรรมที่เลื่องชื่อของ Wright ด้วยการเลือกใช้คอนกรีตบล็อกเป็นวัสดุหลักในการก่อสร้าง Wright สร้างสรรค์คอนกรีตบล็อกให้กลายเป็นงานสถาปัตยกรรมที่จับต้องได้ เขาออกแบบรูปร่างหน้าตาของบล็อกให้ดูทันสมัย สวยงาม และใช้เหล็กเส้นสานขัดกันใส่ลงไปในบล็อกแม่พิมพ์คอนกรีต เพื่อเสริมสร้างให้มีความทนทาน แข็งแกร่ง แข็งแรง ทนต่อแรงอัดได้เป็นอย่างดี

     Wright เรียกแนวคิดในการใช้เหล็กเสริมความแกร่งให้กับคอนกรีตบล็อกนี้ว่า “Textile Block Construction” (ระบบบล็อกทอผ้า) เนื่องจากวิธีการหล่อบล็อกให้เชื่อมติดกันและเสริมเหล็กสานขัดกันทั้งในแนวตั้งและแนวนอน มีลักษณะเช่นเดียวกับการถักทอเส้นด้ายขัดกันก่อให้เกิดเป็นผืนผ้าสวยงาม

     ในระยะเริ่มแรก บ้านคอนกรีตบล็อกยังไม่ได้ใช้ระบบการก่อสร้างแบบเสริมความแกร่งด้วยเหล็กเส้น แต่ใช้วิธีการก่อสร้างแบบดั้งเดิม คือการเชื่อมแต่ละบล็อกติดกันด้วยการก่อปูน เช่นเดียวกับการก่ออิฐ ต่อมา Wright จึงได้ใช้ระบบ Textile Block ในงานก่อสร้างของเขา ซึ่งนอกจากจะเสริมความแข็งแกร่งทนทานแล้ว การหล่อบล็อกยังสามารถลบร่องรอยการก่อปูนขรุขระที่ไม่พึงประสงค์ออกไปได้ และที่สำคัญวิธีการเช่นนี้แรงงานทั่วไปที่ไม่ได้มีฝีมือทางเชิงช่างมากนักก็สามารถกระทำได้

Alice Millard House

บ้านของ Alice Millard เป็นบ้านหลังแรกของสถาปัตยกรรมแบบ Block House ซึ่ง Wright ได้ใช้ความพยายามเป็นอย่างยิ่งในการขายความคิดสร้างสรรค์ด้วยคอนกรีตบล็อกให้กับ Alice ด้วยการออกแบบหน้าตาของคอนกรีตบล็อกใหม่ ให้มีลวยลายล้อเลียนต้นยูคาลิปตัสที่ปลูกอยู่รายล้อมบริเวณสถานที่ก่อสร้างบ้าน จนได้รับฉายาว่า “La Miniatura”

บ้านหลังนี้ Wright ใช้วิธีก่อคอนกรีตบล็อกแบบดั้งเดิม เขาได้ออกแบบคอนกรีตบล็อกให้ด้านหนึ่งมีพื้นผิวเรียบ เพื่อให้เหมาะสมสำหรับงานตกแต่งภายใน และอีกด้านหนึ่งมีลวดลายเลียนแบบต้นยูคาลิปตัสสำหรับงานตกแต่งภายนอก โดยเว้นช่องว่างระหว่างบล็อกไว้ เพื่อทำให้ตัวบ้านมีความอบอุ่นในฤดูหนาวและเย็นสบายในฤดูร้อน

สถานที่ก่อสร้างบ้านของ Alice แม้จะไม่ใช่บ้านบนเนินเขา ที่รายล้อมไปด้วยสนามหญ้าตัดเรียบเขียวขจี ที่สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของเมืองหรือถนนในเมืองเฉกเช่น

บ้านในเมือง Pasadena ทั่วไป แต่เป็นบ้านที่สร้างอยู่บนเนินเขานอกเมืองที่สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของหุบเขาได้โดยรอบ Wright จึงบรรจงสร้างระเบียงเป็นทางยาวเพื่อให้ Alice สามารถมองเห็นทิวทัศน์อันสวยงามนี้ได้อย่างชัดเจน นอกจากนี้บ้านหลังนี้ไม่ได้สร้างตามแนวนอนในรูปแบบ Prairie House ที่ Wright ถนัด แต่เขาได้เลือกสร้างอาคารตามแนวตั้ง เพราะหากมองจากด้านล่างในมุมเงยขึ้นไป จะเห็นบ้านตั้งอยู่ในกลุ่มต้นยูคาลิปตัสที่แตกกิ่งก้านสาขาระไปกับตัวอาคารอย่างงดงาม

John Storer House

บ้านของ John Storer นับเป็นบ้านหลังแรกที่ใช้เหล็กเส้นเสริมความแข็งแรงให้กับคอนกรีตบล็อก และถือเป็นบ้านที่มีขนาดเล็กที่สุดในบรรดาบ้าน Block House ของ Wright

บ้าน 2 ชั้นหลังนี้ก่อสร้างในแนวตั้ง ใช้การลดหลั่นเล่นระดับชั้น เพื่อให้ตัวบ้านมีความน่าสนใจและมีความแปลกใหม่ ห้องรับแขกไม่ได้ถูกออกแบบให้อยู่ในชั้นแรกเหมือนบ้านโดยปกติทั่วไป แต่อยู่ชั้นบนในห้องโล่งกว้าง เพดานสูง ซึ่งเพิ่มความงดงามตามธรรมชาติด้วยแสงสว่างที่ส่องลอดมาจากผนังกระจกแนวตั้ง คั่นด้วยผนังคอนกรีตบล็อกโดยรอบห้อง

ก่อให้เกิดเงาเข้มของแสงภายในห้องในระดับที่ต่างกัน และเมื่อมองลอดแนวกระจกออกไปจะเห็นทิวทัศน์ของ Hollywood และหุบเขา San Bernardino นอกจากนี้ภายนอกตัวบ้านยังล้อมรอบไปด้วยสนามหญ้ากว้าง ระเบียงยาวด้านหลัง ทำให้บ้านดูสงบเงียบ และสร้างความเป็นส่วนตัวให้กับเจ้าของบ้านได้เป็นอย่างดี

Charles Ennis House

เป็นหนึ่งในสถาปัตยกรรมที่เปรียบเสมือนอนุสาวรีย์ให้ระลึกถึง Wright อยู่เสมอ เมื่อขับรถเลียบถนน Vermont มองไปทางตอนเหนือ จะเห็นตัวบ้านของ Charles Ennis ตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่บนสันเขา ยาวจรดภูเขา Santa Monica ถึงแม้ว่าเป็นบ้านที่ใหญ่ที่สุดในบ้านบรรดาบ้าน Block House ของ Wright แต่น่าแปลกใจที่ภายในบ้านประกอบไปด้วย 2 ห้องนอน และห้องนอนของแขกเท่านั้น

เมื่อมองจากภายนอก จะพบว่าตัวบ้านถูกโอบล้อมไปด้วยระเบียงและทางเดิน รวมทั้งกำแพงซึ่งมองดูเหมือนจะมีขนาดใหญ่กว่าตัวบ้าน และเพื่อให้ Ennis สามารถเห็นทิวทัศน์ที่สวยงามได้ทั้ง 2 ด้านเมื่ออยู่ภายในบ้าน Wright จึงได้ออกแบบให้มีโถงทางเดินยาวจรดเฉลียง ติดกับห้องหลักทั้งหมดภายในบ้าน รวมทั้งเจาะช่องหน้าต่างตลอดแนว

สำหรับทางเข้าหลักของบ้าน Wright ออกแบบให้ค่อนข้างมืด และเมื่อเดินขึ้นไปชั้นบนจึงเป็นห้องโล่งกว้าง และสว่างจ้าด้วยแสงแดดที่สาดส่องลอดช่องกระจกเข้ามาภายในตัวบ้าน โถงที่กว้างและเพดานที่สูงนั้น Wright ตั้งใจสร้างให้เกิดความรู้สึกยิ่งใหญ่อลังการ เหมาะสมกับ Lifestyle ของชาว Hollywood ที่หรูหรา ร่ำรวย และฟู่ฟ่าอย่างแท้จริง

นั่นคือ บ้านแบบ Block House ทั้ง 3 หลังที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงทั้งงบประมาณและการออกแบบ Wright ได้สร้างสรรค์ผลงานสถาปัตยกรรม จากรูปแบบการก่อสร้างที่ไม่เคยมีสถาปนิกคนใดเคยทำมาก่อน กลายมาเป็นรูปแบบที่ตกทอดจากรุ่นสู่รุ่น สืบเนื่องมาจนถึงงานสถาปัตยกรรมในยุคปัจจุบัน

Biography ครั้งหน้า เรายังคงอยู่ต่อกับ Frank Lloyd Wright และจะตามรอยงานสถาปัตยกรรมแบบ Textile Block Construction ที่ Wright เริ่มนำไปใช้กับการก่อสร้างอาคารขนาดใหญ่ในเชิงอุตสาหกรรม...