Art Nouveau ความงดงามที่อ่อนช้อย

The Black Sea , Romania

Gaudi’s Casa Mila (1905-1907)

 

ศิลปะอาร์ตนูโว (Art Nouveau) เกิดขึ้นในยุคหลังปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งอยู่ในยุคช่วงกลางศตวรรษที่19 จนถึงช่วงต้นศตวรรษที่ 20 (1890 – 1914) เป็นช่วงที่ยุโรปนิยมการค้าหาแผ่นดินใหม่เพื่อทรัพยากรธรรมชาติ การขยายพื้นที่เพื่อประชากรและการเผยแพร่ศาสนาคริสต์ จึงทำให้เกิดการล่าอาณานิคมขึ้น

Art Nuoveau Interior

Wallpaper Art by Willeam Morris

Grand Palias , Pairis

ศิลปะสไตล์ Art Nouveau (อาร์ต นูโว) ได้รับอิทธิพลมาจากพืชพรรณของต้นไม้ มีความอ่อนช้อย มีความเป็นผู้หญิง ถ้าจะบอกถึงเอกลักษณ์ของ Art Nouveau คือ ต้องใช้ช่างฝีมือชั้นสูงจึงทำจริงได้ยาก ไม่ว่าจะเป็นสถาปัตยกรรม ลวดลายฝาผนัง หรือข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ จะมีความเป็นผู้หญิงค่อนข้างมาก

Railing, Art Deco

Railing, Art Nouveau

Graphic art , Art Deco

Graphic art , Art Nouveau

ซึ่งยุคต่อมาก็คือ Art Deco ถือว่า เป็นงานสไตล์หนึ่งที่ได้รับความนิยมในฝรั่งเศสเช่นเดียวกัน แต่มีเส้นสายที่อ่อนช้อยน้อยกว่า มีความเป็นเรขาคณิตมากขึ้น และลักษณะลวดลายนูนต่ำที่น้อยกว่า Art Nouveau งานศิลปะสไตล์นี้จะทำง่ายขึ้น มีการใช้รูปเหลี่ยมมากขึ้น มีการย่อมุม

The Kiss , Gustav Klimt

Strawberry thief , William Morris

ศิลปะแบบอาร์ตนูโวเริ่มต้นที่ประเทศอังกฤษ โดยมีศิลปินกลุ่มกลาสโกว์สคูล รวมตัวกันขึ้นเพื่อนำเสนอศิลปะแนวใหม่ที่ได้สร้างสรรค์กันขึ้นมา จึงทำให้เกิดการเคลื่อนไหวของกระแสที่เรียกว่า Art and Craft Movement จึงเกิดการปฏิวัติรูปแบบของงานช่างหลายแขนง ให้มีรูปแบบแนวใหม่หรือรูปแบบที่เรียกว่า “อาร์ตนูโว” นั่นเอง ซึ่งมีลักษณะอ่อนหวาน พลิ้ว มีรูปร่างยาวยืด มีการพันเกาะเกี่ยวไปมา หรือเรียกอีกแบบว่า Noodle Style

Jewelry design , Rene’ Lalique

 

ศิลปะเครื่องประดับแบบอาร์ตนูโว เป็นงานช่างอีกแขนงที่ทำให้รูปแบบอาร์ตนูโวเป็นที่เฟื่องฟูมากงานหนึ่ง โดยนักออกแบบเครื่องประดับต่างได้รับอิทธิพลมาจากกระแสการเคลื่อนไหวของ Art and craft Movement และเนื่องจากเป็นช่วงเริ่มต้นเข้าสู่ความเป็นสมัยใหม่ จึงทำให้รูปแบบงานช่างมีการผสมผสานระหว่างรูปแบบเก่าและใหม่อยู่ แต่มีแรงบันดาลใจในการการสร้างสรรค์เครื่องประดับรูปแบบอาร์ตนูโวร่วมกัน ซึ่งมีลักษณะดังนี้ พืชธรรมชาติ เช่น ดอกไม้ ใบไม้, สัตว์และแมลง เช่น ผีเสื้อ แมลงปอ งู ไก่ นกยูง ค้างคาว นกฮูก รวมทั้งสัตว์ในจินตนาการ เช่น สฟริงซ์ ,วรรณกรรม เช่น เจ้าชายกบ ,บุคคลสำคัญ ,วัฒนธรรมต่างถิ่น เช่น วัฒนธรรมญี่ปุ่น ,ความงามของผู้หญิง

 

จากแรงบันดาลใจดังกล่าว ศิลปะเครื่องประดับอาร์ตนูโว จึงมีแนวทางการออกแบบ ทั้งรูปแบบเหมือนจริงและรูปแบบนามธรรม นักออกแบบยังคงใช้แรงบันดาลใจจากธรรมชาติและความยาวยืดของรูปทรง แต่มีการเปลี่ยนรูปทรงให้มีลักษณะนามธรรม รูปแบบอาร์ตนูโวได้เป็นที่นิยมในการสร้างสรรค์งานศิลปะและงานช่างมาก ถือเป็นยุคของการเปลี่ยนรสนิยมของสังคมชาวตะวันตก

 

Perfume design , Rene’ Lalique

 

ประเทศที่ได้รับความสำเร็จสูงสุดต่อรูปแบบนี้คือ ประเทศฝรั่งเศส โดยเฉพาะเครื่องประดับได้รับการยกย่องมาก และเป็นที่รู้จักกันในการเปิดตัวในงาน La Maison de Art Nouveau เมื่อปี ค.ศ.1895 ที่กรุงปารีส นักออกแบบที่มีชื่อเสียงมาก ได้แก่ นาย Rene Lalique จากการชนะเลิศการประกวดออกแบบเครื่องประดับในงาน Exposition Universelle

 

พระราชวังบ้านปืน เพชรบุรี

 

ส่วนประเทศไทย ศิลปะอาร์ตนูโว ในงานสถาปัตยกรรม ปรากฏในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า รัชกาลที่ 5 ณ พระราชวังบ้านปืน จังหวัดเพชรบุรี อยู่ในเขตการดูแลของมณฑลทหารบกที่ 15 บริเวณค่ายรามราชนิเวชน์

 

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าโปรดเกล้าฯให้ คาล ดอห์ริง  นายช่างเยอรมัน เป็นผู้คิดเขียนแบบรูปพระตำหนักตามกระแสพระราชดำริ โดยพระราชประสงค์ให้สร้างพระราชวังแบบยุโรป เพื่อใช้สำหรับแปรพระราชฐานในฤดูฝน ความงดงามของสถาปัตยกรรมยุโรปสุดคลาสสิกที่มีอายุกว่า 100 ปี เป็นสถาปัตยกรรมแบบบาโรค และแบบอาร์ต นูโว ตัวพระตำหนักเน้นความทันสมัย ไม่เน้นลายรูปปั้นที่วิจิตรพิสดารมากมาย เหมือนอาคารที่ถูกสร้างในสมัยเดียวกัน แต่จะเน้นเรื่องความสูงของหน้าต่างซึ่งสามารถสังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน  พระตำหนักดูใหญ่โต สง่างาม และตระการตา แผนผังของตัวอาคารสร้างเป็น สี่เหลี่ยมผืนผ้าล้อมสวนหย่อม มีสระน้ำพุตั้งอยู่ตรงกลาง ส่วนที่ประทับเป็นตึก สองชั้นขนาดใหญ่ หลังคาทรงสูงรูปโดม ภายในเป็นโถงสูงมีบันไดโค้งขึ้นสู่ชั้นสองซึ่งจัดเป็นจุดเด่นของ พระตำหนัก การตกแต่งภายในแต่ละห้องให้มีรูปลักษณ์แตกต่าง กันไปทั้ง สีสันและวัสดุที่ใช้ เช่น บริเวณโถงบันไดใช้โทนสีเขียว ห้องเสวยใช้โทนสีเหลือง ตกแต่งช่องประตูด้วยเหล็กดัด แบบอาร์ต นูโว

 

พระราชวังบ้านปืน เพชรบุรี

 

พระราชวังบ้านปืน เพชรบุรี

 

ในส่วนของ ห้องเสวย จะรวบรวมศิลปะแบบโมเดิร์นสไตล์ของเยอรมัน และศิลปะแบบอาร์ตนูโวของฝรั่งเศสอย่างลงตัว มีการประดับผนังด้วยแผ่นกระเบื้องเคลือบสีเหลืองสด ตัดกรอบด้วยกระเบื้องเขียวเป็นช่อง ๆ ตาม แนวยืน โดยกระเบื้องประดับผนังมีลวด ลายนูนเป็นรูปสัตว์และพรรณพืชต่าง ๆ แทรกอยู่เป็นระยะ ๆ ด้านหน้าของห้องเสวยมีรูปปั้นเทพเจ้าโพไซดอน ตั้งอยู่ ซึ่งมีความเชื่อว่าเป็นเทพเจ้าแห่งท้องทะเลที่มีความศักดิ์สิทธิ์  ห้องทรงพระอักษร มีลักษณะเด่นชัดคือมีตู้ฝังกับผนังห้องกระจกหน้าต่างเป็นกระจก Stained Glass ห้องสรง รวบรวมศิลปะร่วมสมัย เห็นได้จากสุขภัณฑ์ที่ตกแต่งไว้อำนวยความสะดวกและเป็นห้องที่มีการประดับ กระจก Stained Glass สวยที่สุดในพระราชวัง

 

จึงไม่น่าแปลกใจ ที่ศิลปะ อาร์ต นูโว ยังคงมีความนิยมอยู่จนถึงปัจจุบัน เพราะรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์ ความงดงามชดช้อยและเต็มไปด้วยความประณีตอย่างนี้นี่เอง

 

 

เรื่อง/เรียบเรียง : jeedwonder

เครดิต ภาพและ ข้อมูล :

www.git.or.th
th.mastodoc.com
www.baanjomyut.com
www.elfar.ssru.ac.th
www.designer.co.th
www.catdumb.com
pixel77.com
www.artsy.net