ในยุคเศรษฐกิจพอเพียงเช่นปัจจุบัน เราๆ ท่านๆ คงจะปฎิเสธไม่ได้ว่า การใช้เงินอย่างคุ้มค่า, ประหยัดและอดออมอย่างมีเหตุมีผล ย่อมเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด และเพื่อเป็นการขอบพระคุณแก่ท่านผู้อ่านทุกท่าน ผมนายช่างแม่น เลยตั้งใจที่จะเขียนบทความเกี่ยวกับปัญหาในการซ่อมแซมหรือต่อเติมบ้านที่มักจะเป็นเรื่องจุกจิกกวนใจและน่ารำคาญมาสมนาคุณท่านให้ได้อ่านกันซักเดือนละตอน เพราะช่างอย่างผมรู้ทั้งรู้ว่าเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ที่ไม่ค่อยจะเข้าใจกันระหว่างเจ้าของบ้านกับช่าง มักจะบานปลายกลายเป็นเรื่องใหญ่ในตอนท้ายๆ อยู่เสมอ อย่างน้อย ก็ให้ท่านผู้อ่านได้รับทราบถึงกลเม็ดเคล็ดวิชาต่างๆ เพื่อนำไปใช้เมื่อต้องการจะปรับปรุงบ้าน โดยมีประสิทธิภาพสูงสุดจากเงินของเราครับผม...

        โดยในตอนแรกที่ผมตั้งใจจะพูดถึง จะเป็นเรื่องเกี่ยวกับ “หลักพื้นฐานในการเลือกช่าง และการว่าจ้างช่าง” เหตุที่ผมนำเอาเรื่องนี้มาพูดถึงก่อนนั้น เป็นเพราะว่า “ช่าง”อย่างผมนี่แหละที่เป็นตัวการสำคัญในการทำงานต่อเติมและปรับปรุงบ้านให้เสร็จสมตามความตั้งใจของเจ้าของบ้านอย่างท่านๆ และในบ้านเรา เวลาจะซ่อมแซมหรือปรับปรุงอะไร เราก็มักจะนึกถึง “ช่าง” เอาไว้ก่อน ช่างบ้านเราก็มีมากมายหลากหลายประเภทให้เลือกใช้ตั้งแต่ ช่างไม้ หมายถึงพวกที่มีอาชีพและความชำนาญด้านงานไม้ ช่างปูนก็หมายถึงพวกที่ทำงานที่เกี่ยวกับคอนกรีต งานก่ออิฐ งานผนัง ส่วนพวกช่างประปา ก็จะหมายถึงผู้เชี่ยวชาญด้านงานระบบท่อน้ำ ทั้งน้ำดีและน้ำทิ้ง จนถึงการติดตั้งสุขภัณฑ์ หรือช่างไฟ ก็จะดูแลงานเดินสายไฟ ติดตั้งโคมไฟและอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ไปจนถึงช่างแอร์ที่ดูแลและติดตั้งเครื่องปรับอากาศ เป็นต้น ก็อย่างว่าแหละครับ...ประเทศที่มีค่าแรงถูกอย่างเรา ก็เลยมีช่างให้ใช้บริการเยอะหน่อย

        แต่ช่างบ้านเรา หากจะกล่าวกันอย่างตรงไปตรงมา ก็ต้องขอบอกว่า “มีมาตรฐานต่ำ” และมี “ความเสี่ยงสูง” ประเภท Low standard แต่ High risk นั่นแหละครับ ท่านผู้อ่านก็อาจจะมาสงสัยว่าทำไม ผมต้องออกมาพูดแบบนี้ ทั้งๆ ที่ผมเป็นช่างด้วยกัน หรือคิดจะปัดแข้งปัดขาคนอื่นหรือไง... ก็เอาเป็นว่า ถึงผมจะทำมาหากินด้วยการทำงานช่างมานานเกือบยี่สิบปี จนกระทั่งได้มาอาศัยอยู่กับบริษัทดีๆ ที่มีชื่อเสียงแบบนี้ ผมได้ผ่านการทำงานมาแล้วทุกรูปแบบ เจอเจ้าของบ้านที่นอนร้องไห้มานับไม่ถ้วนเพราะต้องสูญเงินที่เก็บมาไปกับช่างเลวๆ และยังไม่รวมถึงฝั่งของ “ช่าง” ที่ต้องน้ำตาตกใน ถูกไล่ออกจากบ้านทั้งๆ ที่งานใกล้จะเสร็จแล้ว เงินก็ไม่ได้ แถมหนี้ค่าแรงของลูกน้องก็ยังค้างอยู่ก็มี (...โฮ...)

        พูดแล้ว บางท่านก็อาจจะสมน้ำหน้า เพราะส่วนใหญ่แล้ว พอพูดถึง “ช่าง” แล้ว เรามักจะนึกถึงปัญหาที่ช่างเลวๆ มักจะไปก่อไว้ พูดแบบนี้ ผมอยากจะบอกว่า สาเหตุของเรื่องที่ทำให้เจ้าของบ้านไม่ไว้ใจช่าง และช่างไม่กล้าไว้ใจเจ้าของบ้านนั้น เป็นเพราะช่างบ้านเราไม่จำเป็นต้องมีใบอนุญาต กล่าวคือ คนที่มักง่ายหน่อย แค่คิดจะทำงานอะไร ก็ไปสมัคร หรือประกาศตัวว่าเป็น “ช่าง” เพียงแค่นี้ ก็พร้อมที่จะรับงานทำมาหากินในอาชีพนี้ได้แล้ว (แถมยังมักจะโชคดีมีเหยื่อกระเป๋าหนักมาให้หลอกได้เสมอๆ)

        เรียกว่าใครที่หาอาชีพอะไรไม่ได้ ก็มาฝึกงานก็อกๆ แก็กๆ สักสองสามเดือน ก็สามารถออกไปรับงานเองได้แล้ว หากโชคดี ได้จับพลัดจับผลู เจอเข้ากับงานใหญ่ แค่เงินมัดจำก็ปาเข้าไปหลายหมื่น หรือขี้หมูขี้หมาก็หลายพัน คุยกันสักพัก พอเขาเชื่อใจ ก็เอาแล้ว... รับเงินเสร็จ เอาเงินไปหมุนใช้หนี้ หรือไม่ก็เข้าวงเหล้า ไปถอยรถกระบะ ซื้อเครื่องเสียงดังกระหึ่ม เปลี่ยนมือถือใหม่ หมุนไปหมุนมา พอเงินไม่พอ ทำงานต่อไม่ได้ ก็ไปเบิกเอาเงินเพิ่ม ถ้าเจ้าของบ้านไม่ให้ ก็หายหัวเงียบไปเลย...สบาย...

        นี่แหละครับ คือต้นตอของปัญหาที่ทำให้วงการช่างบ้านเรา มันมีแต่เรื่องหนีงาน ทิ้งงานกันมาโดยตลอด ทำให้ช่างดีๆ ที่ทำงานอย่างซื่อสัตย์สุจริต ต้องมาพลอยเสียหายไปด้วย

        นอกจากปัญหาทิ้งงานเพราะเจอกับช่างเลวๆ แล้ว เจ้าของบ้าน ยังต้องยอมรับในชะตากรรมอีกเรื่อง คือ “คุณภาพของงาน” เพราะช่างบางคน ถึงแม้จะมีความซื่อสัตย์ แต่บังเอิญความสามารถไม่ถึง คือทำได้จริง แต่อาจจะไม่ดี หรือไม่เรียบร้อย ซึ่งของแบบนี้ มันไม่สามารถจะตรวจสอบได้จากการพูดคุย มันจำเป็นจะดูจากผลงานที่เคยทำมา อย่างน้อยๆ ก็ควรจะเป็นภาพถ่ายผลงานเก่าๆ และนำมารวมเป็นเล่มให้ดูก็ยังดี แต่เป็นที่น่าเสียใจ ที่ช่างส่วนใหญ่ ก็มักจะไม่มีให้ดูเสียด้วย

        ดังนั้น สิ่งที่ผมอยากจะทำอย่างที่สุด คือการยกระดับมาตรฐานของช่างให้มีความสามารถสูงขึ้น และมีสถาบันที่น่าเชื่อถือ ให้เข้ามาจัดอันดับหรือแบ่งขั้นความสามารถของช่างกันให้ชัดเจนไปเลยว่า ช่างประปาคนนี้ มี 3 ดาว ทำงานอะไรได้บ้าง เช่น เดินท่อน้ำดี น้ำทิ้ง ระบบน้ำร้อน และติดตั้งสุขภัณฑ์ เป็นต้น หรือช่างไฟ คนนี้ มี 5 ดาว สามารถเดินระบบไฟฟ้าให้กับอาคารขนาดใหญ่ที่มีการใช้พลังงานไฟฟ้ามากๆ ได้ อย่างนี้เป็นต้น หากทำได้อย่างนี้แล้ว ก็จะเป็นประโยชน์อย่างสูงทั้งแก่ตัวช่างดีๆ ที่ทำงานโดยสุจริต และตัวเจ้าของบ้านเองที่ไม่ต้องมาน้ำตานองหน้า ประเภทให้มาติดตั้งสุขภัณฑ์ราคาแพงแต่ดันเจอกับช่างไร้ฝีมือ เลยทำเอาสุขภัณฑ์กลายเป็นสุขพังซะนี่ จะเอาผิดกับช่าง ช่างก็ไม่มีเงิน เจ้าของก็พูดไม่ออก อย่างนี้เป็นต้น หากเรามีการจัดอันดับกันจริงๆ จังๆ มีการสอบวัดระดับฝีมือกันเป็นประจำ มีการอบรมเพิ่มเติมกันอยู่บ่อยๆ อย่างนี้ ความเป็นช่างก็คงจะได้รับการยอมรับกันมากขึ้นนะครับ

        แต่การทำอย่างว่า มันต้องใช้เงิน ใช้บารมีอย่างสูง เผลอๆ อาจจะต้องเป็นหน่วยงานระดับชาติซะด้วยซ้ำไป เฮ้อ! ไม่เข้าใจเหมือนกันว่า การทำทุกอย่างให้ชัดเจน ไม่เป็นสีเทาๆ ตุ่นๆ มันยากหรือยังไงกันเนี่ย... ถึงได้ไม่ค่อยมีคนคิดจะไปทำกัน ปล่อยให้เจ้าของบ้านต้องมานั่งลุ้นว่าจะได้งานเหมือนอย่างที่ว่าจ้างมั้ย ช่างคนเดียวทำไม่ดี ทำงานไม่เสร็จหรือเสียหาย เจ้าของบ้านก็สาบส่งอาชีพช่างแล้ว แค่นี้ก็เสียหายกันไปทั้งวงการ คิดแล้วก็ได้แต่เศร้าสิครับ...